نظر یادتون نره

منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشور تألیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
برای بیشتر از ۱۰۰ سال مردم شهری در نروژ در فصل زمستان از نور آفتاب محروم بودهاند اما اهالی این شهر میخواهند حالا با استفاده از آینههای غول پیکر مشکل روشنایی خودشان را حل کنند.
در ۱۰۰ سال گذشته مردم شهر رجوکان در نروژ در فصل زمستان حسرت دیدن آفتاب را داشتهاند. این شهر در میان یک دره واقع شده و به همین خاطر در فصل سرما نور آفتاب به اهالی این شهر نمیرسد و شهر در طول روز هم همیشه تاریک است. اکنون اما مقامهای منطقه با کمک اهالی شهر میخواهند برای رسیدن آفتاب طرحی قدیمی را عملی کنند تا شاید مشکلشان حل شود. از ۱۰۰ سال پیش تاکنون مردم این شهر در فصل زمستان خودشان را به وسیله واگنهایی که با کابل به بالای کوه کشیده میشدند به ارتفاعات میرساندند تا از آفتاب استفاده کنند.


در روزهای گذشته اما با استفاده از چند بالگرد مقامهای این شهر در حال قرار دادن آینههای غول پیکر روی کوهها هستند تا بتوانند آفتاب را روی شهر منعکس کنند. سه آینه غولپیکر در ارتفاع ۴۵۰ متری و در دامنه کوه قرار گرفتهاند تا مردم شهر از روشنایی طبیعی و مزایای نور خورشیدن استفاده کنند. در این روش به نام هلیواستاتس آینهها مسیر نور خورشید را در طول روز تعقیب میکنند تا همه نور روی شهر بتابد. این ایده اما اصلاً جدید نیست؛ ۱۰۰ سال قبل یک کارگر معمولی در شهر رجوکان این طرح را ارائه کرده بود اما کسی به آن توجهی نشان نداد. در سال ۲۰۰۶ این روش در روستایی در ایتالیا استفاده شد و اهالی این روستا از نتیجه آن کاملاً رضایت دارند.


یک نماینده از نروژ به همین خاطر به تازگی به ایتالیا سفر کرد و متوجه شد که استفاده از آینهها به طول کامل وضعیت زندگی مردم این روستا را عوض کرده است. بعد از مدتها بحث سرانجام شورای شهر رجوکان هزینه ۵ میلیون کرونی این طرح را تصویب کرد. آینهها به وسیله کامپیوتر برای تعقیب مسیر نور خورشید کنترل میشوند. پنلهای استفاده از انرژی خورشید هم برق مورد نیاز برای حرکت آینهها و همچنین دستگاه شستشو دهنده خودکار آنها را تأمین میکنند. میدان اصلی شهر مهمترین نقطه برای تمرکز آفتاب است که به گفته مقامهای شهر همیشه نور خورشید را در زمستان خواهد داشت. مقامهای شهر حالا به دنبال گردشگرهای بیشتر با روشن شدن شهرشان در زمستان هستند.
منبع: خبرگزاری مهر
۱۰ سایت برتر جغرافیا
این انتخاب توسط سایت geography.about.com انجام شده است. بخش جغرافیای سایت معتبر about.com ده سایت مرتبط با علوم جغرافیا را به شرح ذیل اعلام کرده است. این سایت ها با توجه به موضوعات مختلف انتخاب و معرفی شده اند.
1) Google Local گوگل لوکال بهترین سایت در سال اخیر است. گوگل لوکال با نقشه های منحصر به فرد خود توانسته است بخش عمده ای از احتیاجات کاربران را برآورده سازد. تلفیق نقشه های گوگل لوکال با تصاویر ماهواره ای و همچنین ایجاد لایه های اطلاعاتی، هر آنچه کاربران نیاز داشته باشند را در اختیارشان قرار می دهد. کافی است کاربر موضوع مورد نظر را در کادر جستجو وارد کند تا اطلاعات مورد نظرش را دریافت کند.
2) Flags of the World پرچم های جهان سایتی بسیار جالب توجه است. این سایت فقط شامل هزاران تصویر از پرچم های مربوط به کشورها نیست! بلکه در آن اطلاعاتی راجع به علایم تاریخی و مدرن پرچم ها خواهید یافت. FOTW اطلاعاتی راجه به تاریخ و نحوه شکل گیری علائم هر کشور در اختیارتان قرار خواهد داد. این سایت اطلاعات بسیار جالبی در اختیار علاقمندان به جغرافیای تاریخی قرار می دهد.
3) NationMaster اطلاعاتی زی قیمت و فوق العاده در درباره آمار و اطلاعات در اختیار کاربران خود قرار می دهد. برای مثال اگر شما می خواید بدانید کدام کشور صادرات "موز" در جهان را رهبری می کند. کافی است در قسمت سمت چپ سایت روی عبارت "Agriculture" کلیک کنید. سپس شما می تونید از لیست آمار و اطلاعات موجود اطلاعات کاملی در زمینه صادرات "موز" بدست آورید. استفاده از آخرین آمار این سایت را به شما توصیه می کنیم.
4) GeoHive شامل بیشترین و کاملترین اطلاعات در مورد جمعیت جهان و کشورها از گذشته تا کنون است که در اینترنت منتشر شده. مطالب این سایت کاملا طبقه بندی شده، جامع و مستند است.
5) LiveScience یک سایت ویژه جغرافیا و علوم مرتبط با آن نیست. اما این سایت اطلاعات بسیار جالب و منحصر به فردی در زمینه مقالات مربوط به علوم زمین و آخرین اخبار علوم زمین در اختیار کاربران قرار می دهد. مطمئنا این سایت نظر شما را جلب خواهد کرد.
6) WorldTimeZone اگر شما به درستی نمی دانید همین حالا در لائوس ساعت چند است کافی است به نقشه صفحه اول این سایت مراجعه کنید. این نقشه که به صورت اتوماتیک روزآمد می شود شما را در این زمینه راهنمایی خواهد کرد.
7) Perry-Castañeda Library Map Collection بزرگترین مجموعه نقشه های بزرگ اسکن شده در اینترنت(PCL Map) است. نقشه های تاریخی این سایت بسیار جالب است و می تواند نیازهای بسیاری از کاربران را در این زمینه برطرف سازد.
8) World Climate بزرگترین پایگاه داده های در مورد اطلاعاتی اقلیمی در جهان است. شما می توانید نام شهر مورد نظرتان را وارد کنید و اطلاعات اقلیمی در مورد شهر مورد نظر را در این سایت به رایگان دریافت کنید.
9) CIA World Factbook در این سایت اطلاعات بسیار زیادی در مورد کشورها، زبان،جمعیت، اقتصاد و به طور کلی هر آنچه لازم داشته باشید خواهید یافت. این اطلاعات شامل همه کشورهای جهان می شود.
10) The United States Census Bureauدر این وبسایت اطلاعات سرشماری ایالات امریکا به شکل طبقه بندی شده و کامل در اختیار کاربران قرار داده می شود.










سیستم موقعیت یابی جهانی یا GPS می تواند موقعیت دقیق شما را در زمین و در هر زمانی و در هر موقعیت آب و هوایی نشان دهد. این سیستم از یک مجموعه 24 تایی ماهواره ای (حدود 6 قطعه زاپاس) تشکیل شده که 11 هزار میل دریایی بالای سطح زمین می چرخند و به طور مداوم سیگنال هایی به ایستگاههای زمینی می فرستند که عملکرد GPS را کنترل می کنند. سیگنال های ماهواره ای GPS همچنین توسط دریافت کننده های GPS مشخص می شود، که موقعیت مکانی خود شان را در هر جای زمین با کمتر از یک متر و تعیین فواصل از حداقل 3 ماهواره GPS محاسبه می کنند. هیچ سیستم راهیابی دیگر تاکنون آنقدر جهانی یا صحیح نبوده است. از اولین پرتاب در سال 1978، پیشرفت سیستم راهیابی جهانی به دهه 1960 برمی گردد یعنی زمانی که سازمان همکاری هوا و فضا بخش اصلی در مفهوم و پیشرفت GPS بود، تکنولوژی ای که به طور بارز قابلیت های نیروی نظامی مان را افزایش داد و هم چنان به دنبال کشف کاربردهای جدید در زندگی روزمره است. کمک کردیم تا GPS به عنوان یکی از مهیج ترین و انقلاب آورترین تکنولوژی های تاریخ معرفی شود و در گسترش و عملکرد آینده هم شرکت داشته باشد.
اجزای GPS
GPS سه بخش دارد: بخش فضایی، بخش کابر و بخش کنترل.
بخش فضا از یک مجموعه 24 تایی ماهواره تشکیل می شود (و حدود 6 قطعه اضافه که هر کدام 11 هزار میل دریایی بالای زمین در چرخش هستند). بخش کاربر از دریافت کننده که می توانید در دست خود بگیرید یا در یک وسیله جاسازی کنید مثل ماشین تان، تشکیل می شود. بخش کنترل از ایستگاه های زمینی (شش مورد از آنها در سرتاسر دنیا قرار گرفته اند) تشکیل شده اند که این اطمینان را ایجاد می کنند که ماهواره ها به طور صحیح کار می کنند. ایستگاه کنترل مرکزی در پایگاه نیروی هوایی Schriever نزدیک کلورادو اسپیرینگ قرار گرفته و کلرادو و سیستم را هدایت می کند. به منظور فهم بیشتر شما از GPS اجازه دهید در مورد سه بخش از این سیستم بحث کنیم. ماهواره ها، دریافت کننده ها و ایستگاههای زمینی و سپس بررسی کنیم که GPS چگونه کار می کند.
مجموعه ماهواره ها
چرخش سفر فضایی به دور زمین است. ماهواره های GPS در عرض 12 ساعت به دور زمین می چرخند. هر ماهواره به یک ساعت اتمی خیلی
دقیق مجهز شده طوری که زمان را به صورت نانوثانیه بیان می کند که 0000000003/0 یا
سه بیلیون ام یک ثانیه است و این امکان را ایجاد می کند تا سیگنالهایش را با
سیگنالهای هم زمان از ماهواره های دیگر به زمین می فرستد. سیگنال با سرعت نور به
سمت زمین در حرکت است. حتی با این سرعت با یک زمان قابل توجه به هر دریافت کننده
می رسد. تفاوت بین زمانی که سیگنال دریافت می شود و زمانی که فرستاده می شود، با
سرعت نور ضرب می شود و دریافت کننده
می تواند فاصله تا ماهواره را محاسبه نماید. بر اینکه این مقیاس تا حد ممکن دقیق
باشد، سیگنال های راهیابی GPS بطور خاص طراحی می
شوند تا این قابلیت را برای دریافت کننده های GPS تسهیل کنند تا زمان ورود را اندازه گیری کنند و به تمام ماهواره ها اجازه
دهند تا در فرکانس مشابه بدون فعالیت با یکدیگر عمل کنند. برای محاسبه دقیق طول
جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع، دریافت کننده اجرای کنترل GPS از قبیل بخشهای کنترل، فضا و کاربر را اندازه گیری می کند. فاصله تا چهار
ماهواره مجزا GPS با استفاده از چهار ماهواره، دریافت
کننده موقعیت خودمان را محاسبه می کند و به ساعت اتمی هم در ماهواره نیاز نمی باشد.
دریافت کننده ها
دریافت کننده GPS را می توانید در دست خود نگه دارید یا روی هواپیما، کشتی، تانک، زیردریایی، ماشین و کامیون نصب کنید. دریافت کننده ها و سیگنال های ماهواره ای GPS را شناسایی، رمزگشایی و پردازش می کند.
بیش از 100 مدل دریافت کننده مختلف استفاده می شود. دریافت کننده دستی به اندازه یک موبایل است و مدلهای جدیدتر،
کوچکتر می باشند و در یک ساعت مچی یا سرویس اطلاعات شخصی نصب می شوند. واحدهای GPS دستی در نیروهای مسلح آمریکا طی جنگ خلیج فارس فقط 28 اونس (کمتر از 3 پوند) بودند. از آن زمان به بعد، عملکردهای دریافت کننده ها به مدارهای بر هم مرتبط کاهش یافت که وزنی حدود یک اونس داشتند.
ایستگاههای زمینی
بخش کنترل GPS متشکل از ایستگاههای زمینی متعدد می باشد که در سرتاسر جهان واقع شده است.
GPS چگونه کار می کند؟
اصل کلی در مورد GPS مقیاس مسافت (یا دامنه) بین ماهواره ها و دریافت کننده ها است. ماهواره ها دقیقاً به ما می گویند که در چه وضعیتی از چرخه هستند و دنیا را به دریافت کننده می رسانند و موقعیت شان محاسبه می شود. عملکرد آنها به این صورت است: اگر بدانیم مسافت دقیق از یک ماهواره در فضا چقدر است، می دانیم که جایی در سطح یک موقعیت تصوری با شعاع برابر با فاصله تا شعاع ماهواره هستیم. اگر بدانیم که فاصله دقیق از دو ماهواره چقدر است، می دانیم که در جایی بین خط یعنی جایی که دو جسم خارجی (سیار) واقع شده اند، قرار داریم. و اگر برای بار سوم و چهارم فاصله را از دو یا چند ماهواره دیگر اندازه گیری کنیم، می توانیم موقعیت خود را مشخص کنیم. دریافت کننده GPS مقیاس دامنه ماهواره را پردازش می کند و موقعیتش را نشان می دهد. GPS از سیستمی هماهنگ به نام WGS 84 استفاده می کند که به معنای سیستم زمین سنجی جهانی است (1984).
به همه این امکان را می دهد تا نقشه هایی مانند مواردی که در مدرسه دیده اید، تهیه کنید و همگی از طریق قالب ارجاعی کلی برای خطوط عرضی جغرافیایی و طولی جغرافیایی استفاده می شود که موقعیت های مکانی و اشیاء را نشان می دهد. GPS از زمان موجود در لابراتوار دریایی امریکا در واشنگتن استفاده می کند تا تمام زمان بندی سیستم GPS را هم زمان کند. مانند کرنومتر هریسون که با زمان گرینویچ هماهنگ بود. اکنون بایستی تصویری واضح از سیستم GPS در اختیار داشته باشید.
می دانید که آن از ماهواره هایی تشکیل شده که مسیرهایشان توسط ایستگاههای زمینی کنترل می شود. هر ماهواره سیگنالهای رادیویی تولید می کند که دریافت کننده موقعیت مکانی و فاصله بین ماهواره و دریافت کننده را برآورد می کند. دریافت کننده از مقیاس هایی برای محاسبه موقعیت مکانی کاربر (بالا یا روی زمین) استفاده می کند.
GPS امروزي چگونه كار مي كند؟ ( كاربردهاي نظامي GPS) :
گرچه سيستم GPS به طوركامل در 1994 بوجود آمد، به اثبات رسيد كه براي نيروي نظامي آمريكا يك كمك ارزش مند بود.تصوير سازي بيابان با عرض وتوسعه بي اندازه ماسه را نشان مي داد.اين ناحيه در فاصله مايل ها يكسان است.بدون يك سيستم راهيابي قابل اعتماد ، نيروهاي آمريكايي نمي توانستند مانورهاي عملياتي طوفان بياباني را انجام دهند.به وسيله GPS سربازان مي توانستند به همه جا بروند ودر طوفان شن يا در شب هنگام وقتي سربازان عراقي ساكن آنجا اين امكان را نداشتند، مانورهاي عملياتي شان را اجرا كنند.بيش از 1000 دريافت كننده تجاري پرتابل براي مصرف آنها خريداري شد.تقاضا آنقدر زياد بود كه قبل از پايان درگيري، بيش از 9000 دريافت كننده ي تجاري در منطقه ي خليج استفاده مي شد.آنها توسط سربازان روي زمين حمل مي شدند و به وسايل، هلي كوپتر وپانل هاي ابزار هواپيما متصل بودند.دريافت كننده هاي GPS در چندين هواپيما شامل جنگنده هاي F-16 ،تانكرهاي هوايي KC-135 وبمب افكن هاي B-52 نصب مي شدند. كشتي هاي دريايي از GPS براي محل اجتماع،مين روبي وعمليات هوايي استفاده مي كردند. GPS براي تمام عمليات نظامي وسيستم هاي سلاحي داراي اهميت بود.همچنين در ماهواره ها استفاده مي شد تا اطلاعات چرخش درست را بدست آورد وجهت گير سفينه فضايي را كنترل كنند.
GPS در زندگي روزمره :
سيستم GPS براي برآورده كردن نيازهاي نظامي ساخته شد، ولي روش هاي جديد براي استفاده از قابليت هايش در زندگي روزمره به طور دائم بدست آمد.همان طور كه خوانديد، سيستم در هواپيما وكشتي به كار برده مي شود ولي روش هاي ديگري هم وجود دارد كه مي توان از GPS استفاده كرد. ما فقط چند مورد از كاربردهاي گسترده اش را به شما مي گوييم. GPS براي نجات زندگي و اموال مردم به كار برده مي شود.در سال 2002 به امدادگران كمك كرد تا يك چاه حفر كنند ومعدنچي هاي گرفتار در Somerset PA را نجات دهند.بسياري از واحد هاي پليس ،آتش نشاني ، اورژانس وپزشكي از دريافت كننده هاي GPS استفاده مي كنند تا ماشين پليس،كاميون آتش نشاني يا آمبولانس نزديك به يك اورژانس را بيابند ودر واقع سريع ترين پاسخ ممكن را در موقعيت هاي مرگ وزندگي فراهم مي كند.هواپيماي مجهز به GPS مي تواند به سرعت محيط جنگل آتش گرفته را پيدا كند وناظرين مربوطه نقشه اي به روز تهيه مي كنند و آتش نشانان را با امنيت كامل به نقاط آتش گرفته مي فرستند.
نقشه كشي، بازسازي وشركت هاي تحقيقاتي به طورگسترده از GPS استفاده مي كنند.طي ساخت تونل كانال انگليس، كاركنان بريتانيايي وفرانسوي از پايانه هاي مخالف شروع به حفاري كردند- يكي از داور(Dover) انگلستان ويكي از كالايس فرانسه- آنها به دريافت كننده هاي GPS خارج از تونل اعتماد داشتند، طوري كه موقعيت آنها را در طول مسير كنترل مي كرد واين اطمينان را مي داد كه آنها در وسط يكديگر را ملاقات مي كنند.در غير اين صورت تونل ممكن بود از مسيرش منحرف شود. GPS به مجريان معدن اين امكان را مي دهد تا تجهيزات معدن را با ايمني راهيابي كنند، حتي وقتي قدرت ديد مشكل باشد. مثال ماشين با يك نمايشگر ويدئو روي داشبورد را به ياد مي آوريد؟ رديابي وسيله يكي از كاربردهاي روبه رشد GPS در دنياي امروز است.وسايل مجهز به GPS، سيستم هاي حمل ونقل عمومي،كاميون هاي تحويل كالا خدمات مسافربري از دريافت كننده استفاده مي كنند تا موقعيت شان را در هر زمان هم از لحاظ ضرورت وهم از لحاظ ايمني راننده تامين كنند.توليد كنندگان خودرو نمايشگرها نقشه متحرك با راهنماي GPS را تهيه مي كنند كه گزينه اي جديد روي خودروهاي توليدي مي باشد.نمايشگر مي تواند از محل نصب خود برداشته شود وبه خانه برده شود تا يك سفر را طراحي كنيد.شركت هاي ماشين اجاره اي وسايل مجهز به GPS دارند كه مسيرهاي راننده را روي صفحه نمايش واز طريق دستور العمل هاي صوتي تركيبي ارائه مي دهند.
تصور كنيد كه ديگر در زمان تعطيلات گم نمي شويد، مهم نيست كه كجا هستيد.بالن هاي مجهز به GPS سوراخ هاي موجود در لايه ازن را در مناطق قطبي بررسي مي كنند تا كيفيت هوايي منطقه ي خاص را ارزيابي كنند .ردياب هاي شناور ،كشتي هاي نفت را با استفاده از GPS پيدا مي كنند تا عمليات تصفيه اعمال شود.باستان شناسان، زيست شناسان وكاشفان با استفاده از اين سيستم خرابي هاي باستاني، كوچ گله حيوانات وانواع گونه هاي در معرض خطر مثل گوسفند دريايي، پلنگ سفيد وپانداهاي بزرگ پيدا مي كنند. آينده GPS به اندازه تصور شما نامحدود است.كاربردهاي جديد با پيشرفت تكنولوژي ادامه دارد. GPS ، ماهواره مانند ستاره هاي آسمان، ما را به قرن بیست و یکم هدايت مي كنند.

بدقوارگی و آشفتگی چنان بر شهرهای ما سایه افکنده که رهاشدن از آن تلاش بسیار میخواهد و زمان طولانی.
کافی است پا به خیابان بگذاری تا با انبوهی از رنگها، سنگها، شیشهها، آجرنماها و بتنهایی روبهرو شوی که نام بنا بر خود دارند؛ بلندوکوتاه با خطوط افقی و عمودی نامتناسب و رنگهای ناهمگون، پنجرههای نازیبا، ورودیها و مصالح متنوع و... . این گوناگونی و ناهمگونی در سبک و شکل به اغتشاش انجامیده و شهرهایی بیهویت، غیرانسانی، ناهماهنگ و نابسامان را به شهروندان هدیه کرده است.
معماری شهر ما دیگر هیچ نوع مشخصهای را تداعی نمیکند و در واقع سازمان فضایی و محیط کالبدی شهر، از احجامی مکعبشکل، تک عملکردی، بدون دید و منظر، بدون سایهروشنهای مناسب، بدون نشانه و از این دست تشکیل شده است.
بناها پیوستگی خود را نسبت به زمین، آسمان و همجواری از دست دادهاند و فضاها از میان آنها سر برآوردهاند. بافت شهری متشکل از احجام پراکندهای است تهی از ارزشهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی که بحران هویت شهری و معماری را نمایانتر میسازد.
این در حالی است که مردم نیازمند
تغییرات در شهرها هستند؛ روحیه افسرده آنها نیاز به تنوع رنگ، فضا و محیط دارد و
درصورت بیتوجهی به آن، فضاهای شهری ما روزبهروز خمودهتر و غمگینتر میشود و
نتیجه، بیتفاوتی مردم نسبت به محیط پیرامونشان است.
بخشی از این مشکل به سیاستهای ساختوساز وزارت مسکن و شهرداریها برمیگردد و
بخشی دیگر به ساختار مالکیت زمین در شهر و ساختار سرمایه در گردش.
سیمای شهر با وجود آنکه نخستین جلوه از شهر است که در ذهن و حافظه شهروندان باقی میماند اما سالهاست که از چشم برنامهریزان و مدیران شهری کشور دور مانده است و هنوز برنامه جامعی برای آن وجود ندارد.
این در حالی است که شهرهای گذشته ما با ساختار و بافتهای همگون و نسبتا سنتی، مطابق با شرایط اقلیمی، نیازها و عقاید مذهبی مردم شکل گرفته بودند و نوعی تعادل و توازن میان صورت و محتوا وجود داشت؛ بنایی وجود نداشت که از ساخت فرهنگی و عقیدتی مردم و شهروندان و کالبد و بدنه شهر تأثیر نگیرد. اما امروز روند شتابان تغییرات دنیای مدرن در عرصههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و معماری از یک سو و سیل ایدهها و طرحهای جدید در طراحی و معماری از سوی دیگر موجب شده که سیمای امروز شهر ما نه آن هماهنگی و همسنخی گذشته را حفظ کرده و نه ترکیب موزون و ساختار تعریفشده و معنادار مدرن در آن پرورش یافته باشد.
به گفته علی نوذرپور- کارشناس شهرسازی-
شهر تهران از ابعاد مختلف کالبدی، فرهنگی و اجتماعی دچار بحران هویت شده و هرچه میگذرد
این بحران گستردهتر و عمیقتر میشود.
وی میگوید: «آنچه موجب افتخار و تعلق انسان به محل سکونت و شهر خود میشود، وجود
خصوصیتی است که آن را از بقیه مکانها متمایز میکند.
در شهر تهران براثر شهرنشینی شتابان، عناصر هویتبخش در مقیاس شهر و محلههای آن پدید نیامده و یکسانی و یکنواختی در شهر مشاهده میشود؛ زیرا در شهرنشینی شتابان مسئله اصلی مردم تامین سرپناه است و نیازهای اجتماعی- فرهنگی و کیفیت زندگی متناسب با محیط، کمتر مورد توجه قرار میگیرد. این در حالی است که رفع این معضل شهر تهران با هویتبخشیدن به عناصر و اجزای آن میسر میشود؛ از این رو لازم است شاخصهای این عناصر که ریشه در مکان و زمان دارند و با سنتها و عقاید جامعه پیوستهاند، نمود یابند.»
او از جمله عناصر تأثیرگذار در هویت شهر را بافتها و بناهای با ارزش تاریخی میداند و میگوید: «متأسفانه این عناصر در طول دهههای گذشته مورد بیتوجهی قرار گرفته و قسمتی از این فضاها نابود شده یا در معرض نابودی قرار گرفتهاند، به نحوی که به هویت شهر آسیب جدی وارد شده است. از اینرو ضرورت دارد که بهطور کلی بهسازی و نوسازی بافتها و بناهای با ارزش در دستور کار مدیران و برنامهریزان قرار گرفته و با آموزش شهروندان و آشنایی آنها با هویت تاریخی شهر و محلات مختلف، ضمن فراهم آوردن زمینه احساس تعلق به آن، زمینه مشارکت آنها در بازسازی هویت شهر فراهم شود».
او با اشاره به اینکه میادین مهم و تقاطعها فضاهای باارزش شهر محسوب شده و تنفسگاههای شهری به شمار میروند معتقد است هنوز به طراحی درست این فضاها با توجه به عملکردشان توجهی نمیشود هر چند در برخی نقاط مثل حسنآباد، طراحی بدنه و بازسازی تقاطع انجام و از بنای با ارزش تاریخی آن حفاظت شده است اما هنوز در میدان آزادی که سمبل پایتخت بهشمار میرود احساس ناامنی و بیهویتی میکنی؛
فضا از هرسو یله و رهاست و احساس تعلقی را در شهروند ایجاد نمیکند و اینها از مواردی است که تحتتأثیر الزامات کسب درآمد شهرداری قرار گرفته است. وی میگوید:«این در حالی است که یک گروه با تخصص شهرسازی، معماری، جغرافیا، محیطزیست و برنامهریزی شهری باید کاربری شهر را تعیین و مشخصات شبکهها، رابطه بین بناها، معابر، عرض و طول و ارتفاع ساختمانها را در طرحی جامع مشخص کنند و براساس آن تراکم هر منطقه تعریف شود.
در حالی که بیتوجهی شهرداریها به این موضوع نه تنها موجب به همخوردگی سیمای شهری بلکه موجب تراکم جمعیتی ساکن در محلات و به تبع آن افزایش نیاز به خدمات آموزشی، بهداشتی و شهری به ویژه آب، برق و فاضلاب میشود که در طرح محاسبه نشده و سیستم شهری را دچار مشکل میکند.»این کارشناس ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای ایجاد عناصر فرهنگی در شهر و محلات و توجه به عناصر دیگر تشکیل دهنده هویت شهر از جمله نما و منظر شهری را در ایجاد این تعلق مؤثر میداند.
وی میگوید:«سیما و منظر شهری مقولهای است که در شهر تهران کمتر مورد توجه قرار گرفته است به نحوی که هر روز در گذر از معابر شهر و با نگاهی به اطراف میتوان پریشان حالی سیمای شهری که بخشی از هویت شهر را شکل میدهد مشاهده کرد.
ناهماهنگی بین ابعاد و ارتفاع ساختمانها، استفاده از الگوهای طراحی و مصالح و رنگ معابر متفاوت و ناهمگون در عناصر دخیل در سیمای شهر، نماهای ساختمانهای مغشوش و ناهمخوان با یکدیگر، از جمله مصادیق این موضوع هستند که چهرهای نازیبا و آشفته به شهر تهران بخشیدهاند. دستگاههای متولی این امر یا در اثر غفلت و یا به خاطر درگیری با مسائل دیگری که اولویت بیشتری برای آنها دارند از ساماندهی سیما و منظر شهر و هویتبخشی به آن چشم پوشیدهاند به نحوی که اکنون امور مربوط به سیما و نمای ساختمانها و تصمیمگیری درخصوص آن را سلایق مالکان و سازندگان این بناها تعیین میکند حال آنکه همة شهروندان خواسته یا ناخواسته، در معرض سیما و منظر فضاهای شهری قرار دارند و از آن تأثیر میپذیرند. در واقع میتوان گفت که نماهای شهری بخشی از حوزة عمومیاند که به وسیلة بخش خصوصی بدون نظارت ایجاد میشوند و این بنیادیترین نقد بر وضعیت موجود نماهای شهر تهران است.»
این در حالی است که در بندهای یک و 27 ماده 55 قانون شهرداریها، شهرداری موظف به ایجاد خیابانها، کوچهها، میدانها، باغهای عمومی، مجاری آب و توسعه معابر در حدود قوانین موضوعه و هرگونه اقدامی است که در حفظ نظافت و زیبایی شهر مؤثر است.
در ماده 23 قانون نوسازی و عمران مصوب 1347 هم اختیار نظارت بر طرز استفاده از اراضی داخل محدوده و حریم شهر از جمله تعیین تعداد طبقات، ارتفاع و نماسازی و کیفیت ساختمانها براساس نقشه جامع شهر و منطقه بندی آن با رعایت ضوابطی که از سوی شورایعالی شهرسازی تعیین و توسط وزارت کشور ابلاغ میشود بر عهده شهرداریها گذاشته شده است بنابراین شهرداریها با استفاده از اختیارات فوق مکلف به برنامهریزی برای دستیابی به سیمای شهری مناسب و هماهنگ هستند.
بند«ب» ماده 137 برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی کشور، وزارت مسکن و شهرسازی را موظف کرده است تا ابزارها و راهکارهای قانونی ساماندهی سیمای شهری را ایجاد کند اما این وظایف در اجرا با موانعی روبهرو بودهاند.
آنچه به شهر هویت میبخشد وابسته به برداشتهایی است که ساکنان شهر از محیط اطراف خود دارند؛ بدین معنی که مفهوم هویت با کیفیت زندگی در شهر ارتباط دارد. شهر از 2 بخش کلی تشکیل میشود؛ حوزه خصوصی و حوزه عمومی زندگی. در شهر تهران بهعلت اینکه اهمیتی کمی، به نسبت جمعیت ساکن در آن، به حوزه عمومی داده شده است، گاهی بهنظر میرسد که حوزه عمومی تکههایی باقیمانده از حوزه خصوصی است که هیچ معنا و مفهومی را به ذهن متبادر نمیکند. چنین بهنظر میرسد که فضاهای شهری زندگی مانند میدانها، خیابانها، پارکها و... در میان متولیان خصوصی زندگی شهری، به فراموشی سپرده شدهاست!
بهطوری که اینگونه به ذهن میرسد که در فضاهای شهری ما، اول ساختمانها ساختهمیشوند و بعد آنچه باقی میماند، فضاهای شهری است! در این صورت چطور میتوان به زیباسازی فضایی که بدون تعریف خاصی ایجاد شده، پرداخت؟
منبع: شهر > زیباسازی - حمیده عبداللهی

رشد سريع جمعيت شهرها به دليل نرخ
بالاي مواليد و مهاجرت به شهرها ، به همان نسبت مصرف منابع در آنها و انتشار
آلودگي از آنها را افزايش داده و امروزه نه تنها تعادل اقتصادي و اجتماعي درون
شهرها را برهم زده است بلكه موجب عدم تعادل اكولوژيك منطقه اي كه در آن قرار گرفته
اند نيز شده و عرصه هاي طبيعي را روز به روز بيشتر بر زيستمندان آن تنگ كرده است .
اين امر درست خلاف اصول توسعه پايدار براي شهرها و محيط زيست مي باشد. لذا براي
دستيابي به توسعه متوازن و پايدار شهرها و محيط زيست در دراز مدت ، نياز به بازنگري
روابط موجود بين اجزاء سيستم هاي درون شهر ، شهر با محيط زيست خود ، شهر با ساير
شهرها و مناطق جهان مي باشد.1 براي تعيين درجه سلامتي و پايداري اين
روابط ، متخصصان امر شاخص ها و معيارهاي مختلفي را ذكر مي كنند. بحث توسعه پايدار كه در واكنش به بهره
كشي از منابع طبيعي و محيط زيست و به منظور حفاظت از اين منابع در دهه 80 مطرح
(برانت لند 1987) و به سرعت فراگير شد وقتي به مرحله عمل و اقدام رسيد به ريشه
يابي مشكلات و مسايل موجود يا پيش بيني شونده شهرها و صنايع مربوط به آنها را
بعنوان شديدترين و متمركزترين نقاط مصرف منابع و توليد آلودگي ها شناسايي كرد كه
محدوده اثرات آنها روز به روز بيشتر در حال گسترش است. بنا براين پايداري توسعه و
حفظ كيفيت حيات بر روي كره زمين براي انسان و براي زيستمندان آن منوط به رشد و
توسعه مناطقي شهرها و اصلاح روابط آنها با محيط زيست و منابع طبيعي مي باشد.1 1- نگرش بوم شناسانه : اين ديدگاه اگر بتوان 2 شرط زير را بر
قرار كرد دستيابي به توسعه پايدار شهري ميسر خواهد بود : 1- نرخ بهره وري از منابع
(ماده و انرژي) كمتر از نرخ بازتوليد و احياء آن باشد 2- نرخ انتشار آلودگي هاي
كمتر از قدرت جذب آنها توسط طبيعت (محيط زيست ) باشد. با رايزني هاي صورت گرفته با معاونت
راهبردي و برنامه ريزي كشور و جلسات كارشناسي با حضور اساتيد دانشگاه تهران و
صنعتي شريف شاخص هاي زيادي مطرح و مورد بحث قرار گرفت. كه از اين تعداد 14 شاخص كه
به طور كمي نشان دهنده وضعيت مديريت محيط زيست شهري كليه شهرهاي كشور است و سعي
شده است اطلاعات آماري در تمام شهرها موجود باشد (شاخص هاي پيوست). شاخص هاي مصوبه به كليه محيط زيست
استانها ارسال گرديد كه اطلاعات دريافتي بر اساس مستندات و شاخص هاي تعيين شده در
كميته مطرح و ارزيابي تطابق ساختار مديريت شهري با معيارهاي زيست محيطي (مصوب)
بعمل خواهد آمد. در هفتمين نمايشگاه بين المللي محيط
زيست ، طي مراسمي با حضور رسانه هاي جمعي به شهردار، استاندار، مدير محيط زيست
محترم آن شهر لوح تقدير و جايزه اهدا خواهد شد. همچنين اطلاعات گردآوري شده كليه
شهرها به اطلاع مسئولين (مرتبط با مديريت شهري)رسانده شاخص شهري: شاخص ها اساسي ترين معيارهاي اندازه
گيري و حياتي ترين علائم و نشان دهنده وضعيت يك جامعه هستند. شاخص ها در حقيقت
اطلاعات موجزي مي باشند كه نمايانگر وضعيت سيستم هاي بزرگي همچون شهرها هستند. اين
اطلاعات موجز نماينده اي از تصوير كل يك جامعه بوده و نشان مي دهد كه سيستم به كجا
مي رود، در حال بهبودي است يا وخيم شده و يا اينكه ثابت و بدون تغيير است . - شهر بوم محور و سالم2 در سال 1984 طي كنفرانسي تحت عنوان
«ماوراي خدمات اوليه بهداشتي » در كانادا اولين جرقه شهر سالم و پايدار زده شد. دو
سال بعد در سال 1986 موضوع شهر سالم از سوي سازمان بهداشت جهاني (WHO) بعنوان يك حركت و خيزش جهاني مطرح
گرديد. «جنبش شهرهاي سالم» موارد ذيل را در برمي گيرد : - شهرها بستري براي توسعه راهبردهاي كلاني هستند كه از آن طريق مي توان بهداشت و
سلامتي و ارتقاء بخشيد و روابط و تعاملات انساني را بهبود و ترميم نمود. - شهرها ظرفيت هاي بي دليلي را دارند كه بواسطه آن مي توان انسان ها سالم مولد را به
وجود آورد، و در نهايت امر از طريق آنها شهرهاي سالم را مي توان پايه گذاري نمود. در تعريف شهر سالم نظريات متعددي آمده
است و از آن جمله مي توان به اين تعاريف اشاره داشت؛ شهر سالم شهري را گويند كه در
و وهله نخست بستر و امكانات زندگي را براي انسان ، حيوان و گياه مهيا سازد. چنين
شهري بايد بتواند شرايط بقا و ادامه حيات خود را در اختيار داشته باشد. به تعبير سازمان بهداشت جهاني شهر
سالم شهري است كه به طور دائم سياست هاي عمومي خود را توسعه مي بخشد و آن گونه
محيط فيزيكي و سلامت و رفاه ، تامين نيازهاي اساسي ، داشتن اقتصاد شهري زنده،
نوآوري و پويا ، دسترسي به تجارب و منابع در سطح وسيع براي همه، تشويق جامعه براي
ارتباط با ميراث فرهنگي، داشتن حداقل سطح مناسب از بهداشت عمومي و خدماتي درماني ،
داشتن ساختار شهري مناسب. به نظر بحريني شهر بوم محور شهري است
كه چهار خصيصه عمده ذيل را دارا است. - حداقل دخالت در محيط طبيعي - حداقل تنوع (از نظر كاربري زمين و فعاليت ها) - حتي المقدور به عنوان يك نظام بسته - تعادل بهينه بين جمعيت و منابع اهداف و خصوصياتي كه يك شهر اكولوژيك
بايستي داشته باشد در شهر سالم نيز آمده است چرا كه هر دو مي كوشند تا بين سلامتي
نظام شهري و سلامتي ساكنين آن ارتباط برقرار كنند. به نظر آدوم شهرهاي اكولوژيكي لازم
است از اصولي پيروي كنند كه اهم آنها عبارتند از : 1- بازبيني اولويت
هاي كاربري زمين با هدف ايجاد جوامع فشرده ، سبز ، سالم ، متنوع ، باصفا و با 2- تجديدنظر در
اولويت هاي حمل ونقل جهت توجه به پياده روي ، دوچرخه سواري ، وسايل حمل و نقل
عمومي به جاي خودروهاي شخصي ، تاكيد بر دسترسي نزديك 3- باززنده سازي
محيط هاي شهري آسيب ديده، به ويژه نوارهاي ساحلي ، كوهستانها ، جلگه ها ، دشتها و
مرداب ها. 4- ساخت و عرضه
مساكن شايسته، ارزان ، امن ، راحت و فاقد حريم ها وجدائي گزينهاي اجتماعي اقتصادي
و... 5- ايجاد و بسط
عدالت اجتماعي و فراهم نمايي فرصت هاي بهتر براي زنان ، رنگين پوستان و ناتوانان 6- حمايت از
كشاورزي بومي، طرح هاي ايجاد و گسترش فضاي سبز شهري و باغ شهرها به همراه ترويج
بازيافت و احياء منابع بالاخص منابع تجديد ناپذير، فناوري مناسب جديد و حفاظت از
منابع و همزمان كاهش آلودگي و پسماندهاي خطرناك 7- تعامل با شركت
هاي تجاري با هدف حمايت از فعاليت هاي اقتصادي با ملاحظات اكولوژيكي 8- طرح ايدئولوژيها
و عادات ناخوشايندي از قبيل مصرف زدگي و يا مصرف گرايي شديد. 9- بسط و ترويج طرح
ها وبرنامه هاي ارشادي و آگاهي دهنده بر اين اساس «شهر بوم محور شهري است
پايدار كه مي تواند به ساكنين خود يك زندگي معني دار، هدفمند و پيوسته بدهد، بي
آنكه زيست بومي كه بر روي آن اتكا دارد را تخريب نمايد» ليل، لئون گوئرادر سال 1991 الگوي شهر
ضد اكولوژي را در مقابل «شهر خوب» يا شهر اكولوژيكي قرار مي دهد كه در آن «كل
عملكردهاي شهري» در يك فاصله سازگار و مطبوع پياده قرار مي گيرند. پيشگيري بهتر از درمان است ،
درمطالعات و پژوهشهاي توسعه ، مراقبت ها و پيش بيني بسيار با اهميت است. ارزيابي هاي اكولوژيكي بايد در تمامي
تحقيقات توسعه در نظر گرفته و اجرا شود. - هيچ چيز مستقل و مجزا، پايدار نيست ، بايد اقدامات و خط مشي هاي شهري را در قالب
مفاهيم محلي، منطقه اي و جهاني به كار بست. - تقليل مواد زائد، حداكثر بهره مندي مجدد و بازيافت مواد، حداقل مصرف از منابع غير
ضروري، ترويج ساخت توليدات با دوام - حداكثر نقش براي مواد قابل تجديد و داراي دور مجدد در توليدو مصرف، در برگيرنده
تشويق و ترغيب استفاده از تكنولوژي بالا، حداكثر استفاده از منابع قابل تجديد با
تعادل پايدار - مراقبت و اهميت دادن به كيفيت سكونتگاه هاي طبيعي، احداث انواع مساكن طبيعي (خانه
هاي سبز) و حفظ كيفيت بالاي زندگي بخاطر شرايط زيستي مختلف وبه وجود آوردن پايه اي
براي تداوم سرمايه گذاري علمي ـ پژوهشي در فرآيندهاي اكولوژيكي - شناسايي و درنظر گرفتن ناملايمات محيطي در سطوح محلي تا جهاني ، توسعه شهري در
مقابل اضمحلال و اغتشاشات زيست محيطي در مقياسهاي محلي و جهاني - توسعه علم ودانش درباره مسايل زيست محيطي ، همچون شناخت اكوسيستم ها و اكولوژيهاي شهري
و تعامل بين اكوسيستم هاي شهري گسترده تر در مقياسهاي محلي تا بين المللي در نهايت مفاهيم واصول اساسي توسعه
پايدار شهري ، عبارتند از : توجه به كيفيت زندگي ميان نسلي، عدالتهاي اجتماعي و
وظايف محول شده درمجموع ميتوان گفت مجموعه شاخص هاي
مصوب يكي از ارزيابي كمي از چگونگي مديريت زيست محيطي شهر را فراهم مي آورد و به
نوعي گسترش نقش مسئولين ، تشويق و ترغيب آنان به مسئله محيط زيست در مقوله مديريت
شهري است. اميد است طرح انتخاب شهر سبز با
همكاري ادارات كل استانها نقطه عطفي براي كمك به بهبود وضعيت زيست محيطي شهر باشد. منابع: 1- جعفري، فريادي توسعه پايدار شهري و معرفي شاخص هاي مناسب براي ارزيابي آن 2- مشكيني ، ابوالفضل ، مجموعه مقالات پايداري و شهر
مي شود.
كاربري هاي مختلط حياتي